Θέμα: Ανάγκη επείγουσας δράσης για την προστασία των υγροτόπων της χερσονήσου του Ερημίτη

Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,

Σας γράφουμε με σκοπό να εκφράσουμε τη σοβαρότατη ανησυχία μας σχετικά με την κατασκευή ενός τουριστικού θερέτρου στη χερσόνησο του Ερημίτη Κέρκυρας (το επονομαζόμενο “Kassiopi Project”). Προτείνουμε την επανεξέταση του έργου καθώς και την ανάληψη ικανών μέτρων προστασίας των ευάλωτων παράκτιων υγροτοπικών οικοσυστημάτων της μοναδικής αυτής περιοχής.

Η Mediterranean Alliance for Wetlands (Μεσογειακή Συμμαχία για τους Υγροτόπους) αποτελεί ένα δίκτυο από ερευνητικούς οργανισμούς και περιβαλλοντικές οργανώσεις, του οποίου ο σκοπός είναι:

Να προάξει συλλογικά το προφίλ των υγροτόπων στις κοινωνίες της Μεσογείου, και ιδίως όσον αφορά σε πολιτικές σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, μέσα από την προώθηση καινοτομιών και τη χρήση τεκμηριωμένων βέλτιστων πρακτικών, ως καταλύτες για αλλαγή. 

Σήμερα, η Mediterranean Alliance for Wetlands περιλαμβάνει 27 οργανώσεις απο 15 μεσογειακές χώρες. Οι παράκτιοι μεσογειακοί υγρότοποι έχουν κομβική σημασία, όχι μόνο διότι υποστηρίζουν μια μοναδική βιοποικιλότητα και διότι παρέχουν προστασία από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά και λόγω της πολιτισμικής τους αξίας. Είναι φανερό πως οι παράκτιοι υγρότοποι της χερσονήσου του Ερημίτη αποτελούν έναν σημαντικό πόρο για την Ελλάδα όσον αφορά στη βιοποικιλότητα, αλλά και σε σχέση με πολυάριθμες οικοσυστημικές υπηρεσίες, όπως η προστασία απέναντι σε φυσικές καταστροφές, απέναντι στη διάβρωση ή όπως η ρύθμιση της ποιότητας του νερού.

Η χερσόνησος του Ερημίτη αποτελεί μια εν γένει διατηρημένη περιοχή της βορειοανατολικής Κέρκυρας, καθώς και μια απο τις λίγες εναπομείνασες του νησιού. Ο Ερημίτης συγκεντρώνει μια πληθώρα βιοτόπων (δείτε το παράρτημα Α αυτής της επιστολής) και περιλαμβάνει παράκτιους υγροτόπους, οι οποίοι προστατεύονται από το προεδρικό διάταγμα 229/ΑΑΡ/2012. Αυτοί οι υγρότοποι είναι σημαντικοί για τη διατήρηση της άγριας ζωής μέσα στις προστατευόμενες περιοχές του νησιού αλλά και σε σχέση με τις απέναντι ακτές της Αλβανίας -το κοντινότερο σημείο με την ηπειρωτική Ευρώπη- εκεί όπου βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο «Βουθρωτού». 

Επιπροσθέτως, καθώς ο Ερημίτης βρίσκεται στον “διάδρομο” του Ιονίου Πελάγους για τα αποδημητικά πουλιά, οι προαναφερθέντες υγροβιότοποι, λειτουργούν ως “σημείο ανάπαυσης” για πληθυσμούς πουλιών στη βόρεια Ελλάδα, κατατασσόμενοι για αυτό στους σημαντικούς υγρότοπους της Κέρκυρας. Κάποια είδη πουλιών τα οποία έχουν καταγραφεί στον Ερημίτη, είναι χαρακτηρισμένα ως απειλούμενα και προστατεύονται επισήμως βάσει της Οδηγίας για τα Πουλιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU Birds Directive- Annex I, υπόμνημα C αυτής της επιστολής), και ως εκ τούτου τα κράτη-μέλη, οφείλουν να υιοθετούν μέτρα προστασίας αλλά και να ορίσουν προστατευόμενες περιοχές για τη διατήρηση των ειδών αυτών. Επιπλέον, πολλά ακόμη είδη, που προστατεύονται από την Οδηγία της Ε.Ε. για τους οικοτόπους, όπως η ευρασιατική βίδρα (υπόμνημα Β), ο κοινός βάτραχος δέντρων, η στικτή νεροχελώνα, η γραμμωτή νεροχελώνα και το λιμνόφιδο, εξαρτώνται από την ύπαρξη αυτών των υγροτόπων (EU Habitats Directive Annex IV, παράρτημα D). Κάποια από τα προαναφερθέντα είδη προστατεύονται επίσης από τη σύμβαση της Βέρνης και της Βόννης, τις οποίες η Ελλάδα έχει προσυπογράψει.

Παρόλα αυτά, το “Κassiopi Project” , το οποίο περιλαμβάνει τη δόμηση ξενοδοχείου, δεκάδων βιλλών και διαμερισμάτων, όπως επίσης και την κατασκευή μαρίνας για σκάφη στη χερσόνησο του Ερημίτη, πιθανότατα θα είχε σοβαρές επιπτώσεις σε δύο σημαντικούς παράκτιους υγροτόπους, τη Βρωμόλιμνη και την Άκολη, καθώς και στους υπόλοιπους οικοτόπους και στα είδη της περιοχής.

Οι απειλές που σχετίζονται με το Kassiopi Project περιλαμβάνουν την αυξημένη ηχορύπανση, τη ρύπανση των υδάτων, φωτορύπανση, μεταβολή της λεκάνης απορροής των υδάτων, απώλεια βλάστησης, κατακερματισμό του οικοσυστήματος και εν τέλει απώλεια βιοτόπων. Τέτοιου είδους αλλοιώσεις θα οδηγήσουν στην υποβάθμιση αυτών των ευάλωτων βιοτόπων και ειδών, γεγονός που αντιτίθεται στις υποχρεώσεις της Ελλάδας βάσει των ευρωπαϊκών νόμων και κανονισμών, στους οποίους οφείλει να υπακούει, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω. Επίσης, η πρόσφατη πυρκαγιά, η οποία συνέβη στις 16 Αυγούστου αυτού του έτους, που έκαψε 160 στρέμματα γης, καταδεικνύει την ευαίσθητη φύση της περιοχής και τονίζει την έλλειψη, αλλά και την ανάγκη επαρκούς και αποτελεσματικού σχεδίου διαχείρισης. 

Έχουμε ενημερωθεί, ότι υπάρχει έντονη αντίθεση στο εν λόγω σχέδιο και συγκεκριμένα  από τον Δήμο της Βόρειας Κέρκυρας, το Τοπικό Συμβούλιο των Σινιών καθώς και άλλων ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων των κατοίκων και όλων των περιβαλλοντικών οργανώσεων του νησιού, οι οποίοι έχουν προβεί σε δηλώσει κατά του Κassiopi Project και υπέρ της προστασίας της χερσονήσου του Ερημίτη. Γνωρίζουμε επίσης πως η τοπική κοινωνία και οι τοπικές αρχές, έχουν επανειλημμένως εκφράσει την αντίθεση τους στο σχέδιο, μέσω της ψήφου τους και δικαστικών προσφυγών, προτάσσοντας την επιθυμία να προστατευθεί ο Ερημίτης. Οι απόψεις των κατοίκων και άλλων εμπλεκόμενων φορέων, οι οποίοι αντιτίθενται στο Kassiopi Project, δεν έχουν ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν, παρά τη σημαντικότητα την οποία ευρωπαϊκοί και διεθνείς κανονισμοί αποδίδουν στη δημοκρατία και στη συμμετοχική λήψη αποφάσεων για θέματα που αφορούν το περιβάλλον ως κρίσιμα συστατικά στοιχεία για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Πρέπει να ληφθούν κατάλληλα μέτρα για την κατάταξη αυτής της περιοχής ως προστατευόμενης και σε συμφωνία με τις Οδηγίες 92/43/ΕΕC και 2009/147/EC και τον νόμο του ελληνικού κράτους 1650/1986 (όπως τροποποιήθηκε). Μέτρα προστασίας πρέπει να υιοθετηθούν για την προστασία των βιοτόπων και των ειδών σύμφωνα με τις διατάξεις των Συμβάσεων της Βόννης και της Βέρνης αλλά και των ευρωπαϊκών Οδηγιών για την προστασία της φύσης. Επιπλέον, το προεδρικό διάταγμα 229/ΑΑΡ/2012 για τους μικρούς νησιωτικούς υγρότοπους της Ελλάδας πρέπει να εφαρμοστεί αποτελεσματικά και πρέπει να ληφθούν κατάλληλα μέτρα  για την προστασία αυτών των υγροτόπων. Δεδομένης της ευαισθησίας αυτών των οικοσυστημάτων, μόνον ήπιας έντασης δραστηριότητες θα πρέπει να είναι επιτρεπτές, που δεν θα αλλοιώνουν τις οικολογικές ιδιότητες των υγροτόπων, όπως π.χ. η πεζοπορία και το τρέξιμο στα ήδη υπάρχοντα μονοπάτια, και φυσικά η έρευνα και η παρατήρηση της φύσης. 

Η Mediterranean Alliance for Wetlands μαζί με μέλη της οργάνωσης ‘Ερημίτη Πλους’, οραματίζονται αλλά και προτείνουν ένα διαφορετικό μέλλον για αυτήν την περιοχή, στο οποίο ο Ερημίτης επωφελείται από ένα αυστηρό καθεστώς προστασίας, που ανταποκρίνεται στην αξία του, καθώς και τις σημαντικές οικοσυστημικές υπηρεσίες που προσφέρει στους κατοίκους της γύρω περιοχής, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικο-οικονομικών και πολιτισμικών πλεονεκτημάτων. Mε αυτό το όραμα, ζητάμε να αναθεωρηθεί το Kassiopi project και να ληφθούν μέτρα για την προστασία και διατήρηση αυτού του μοναδικού οικοσυστήματος, σύμφωνα με τη διεθνή και ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Η προστασία αυτών των υγροτόπων δεν θα πρέπει να θεωρηθεί εμπόδιο στην ανάπτυξη της χώρας, αλλά αντιθέτως, να θεωρηθεί ως ηγεσία προς βιώσιμη και ολιστική ανάπτυξη, η οποία λαμβάνει υπόψη της τις τοπικές ανάγκες και επιθυμίες, ενώ τηρεί το διεθνές και ευρωπαϊκό Δίκαιο. Η ενθάρρυνση της προστασίας του περιβάλλοντος είναι κρίσιμη για την μελλοντική ακεραιότητα της Ελλάδας καθώς και για την εικόνα της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο εξωτερικό. Εάν αυτό το όραμα υιοθετηθεί, θα είμαστε έτοιμοι να συνεισφέρουμε στην πραγματοποίησή του. 

Παραμένουμε στη διάθεση σας για να σας παράσχουμεμε πρόσθετες πληροφορίες και να συνεισφέρουμε με τις ειδικότητες και την τεχνογνωσία μας στην προστασία και διατήρηση των σημαντικών παράκτιων υγροτόπων του Ερημίτη.

 

Με εκτίμηση,

 

Τα μέλη των οργανώσεων της Mediterranean Wetlands Alliance, των οποίων τα λογότυπα βρίσκονται στην αρχή του γράμματος.

 

---

 

 

APPENDIX

The following documents have been prepared by Elena Papadopoulou (MSc Landscape Ecology) based on data collected by the biologist Xavier Gremillet, the zoologists Marie Stille and Bo Stille, the ornithologist Giannis Gasteratos and the Flora Ionica working group of the University of Vienna.

 

Appendix A: Habitat types in Erimitis (Habitats Directive 92/43/EEC Annex I)

 

• 1120* Posidonia beds (Posidonion oceanicae)
• 1150* Coastal lagoons
• 1170 Reefs
• 1210 Annual vegetation of drift lines
• 1310 Salicornia and other annuals colonizing mud and sand
• 1240 Vegetated sea cliffs of the Mediterranean coasts with endemic Limonium spp.
• 1410 Mediterranean salt meadows (Juncetalia maritimi)
• 1420 Mediterranean and thermo-Atlantic halophilous scrubs (Sarcocornetea fruticosi)
• 5230* Arborescent matorral with Laurus nobilis
• 5320 Low formations of Euphorbia close to cliffs
• 5330 Thermo-Mediterranean and pre-desert scrub
• 9310 Aegean Quercus brachyphylla woods
• 9340 Quercus ilex and Quercus rotundifolia forests

 

Appendix B: Connectivity of Erimitis to protected areas

 

 

Appendix C: List of strictly protected wetland bird species in Erimitis

 

 

Appendix D: List of strictly protected Erimitis wetland species (except for birds)

 

 

---

 

List of references

 

Literature

• Gasteratos, Ι. 2020: Changes at the ecosystems of Corfu – Some examples, ScientificEducational Conference “Biodiversity – Climate Change & Impacts on island ecosystems”, organized by Management body of protected ares of Corfu, Kalamas, Acheron, held in Corfu, Greece on 6th -8 th March 2020.
• Gremillet X. (1998): Otter (Lutra lutra) Surveys on Corfu island and at lakes Prespa (Greece), Proc. VIIth International Otter Colloquium.
• Gremillet X. (1993): Field survey of Lutra lutra on Corfu island (Greece). IUCN Otter Spec. Group Bull. 8: 39-42.
• Stille Bo & Marie Stille (2017): The Herpetofauna of Corfu and Adjacent Islands. Edition Chimaira, Frankfurt am Main.

Legislation

• Bern Convention: “Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats“, adopted on 19 September 1979 in Bern, Council of Europe, Official Journal L 38 of 10.02.1982.
  Amended by the Standing Committee on 8th March 2018.
• Bonn Convention: “Convention on the conservation of migratory species of wild animals”, signed in 1979 in Bonn, Official Journal L 210 of 19.07.1982.
  Amended by the Conference of the Parties in 22 May 2020.
• EU Birds Directive: “Directive 2009/147/EC of the European Parliament and of the Council of 30 November 2009 on the conservation of wild birds“, European Parliament and European Council, Official Journal L 20 of 26.01.2010. Codified version of Directive 79/409/EEC. Transposed into Greek legislation through the Joint Ministerial Decision 414985/29-11-85(G.G. Β΄757), the Joint Ministerial Decision 37338/1807/E.103/1-9-10 (G.G. 1495/B/6-9-10) and the Joint Ministerial Decision 8353/276/Ε103/17-2-2012 (G.G. 415/Β/23-2-2012).
• EU Habitats Directive: “Council Directive 92/43/EEC of 21 May 1992 on the conservation of natural habitats and of wild fauna and flora“, European Council, Official Journal L 206 of 22.07.1992. Transposed into Greek legislation through the Joint Ministerial Decision 33318/3028/11-12-1998 (G.G. 1289/Β/28-12-98) and the Joint Ministerial Decision 14849/853/Ε103/4-4-2008 (G.G. 645/Β/11-4-08).
• Presidential Decree for the protection of small island wetlands: “Approval of a list of small island wetlands, and provision of terms and conditions for the protection and conservation of small coastal wetlands included therein” (G.G. AAP 229/19-06-2012).
• Presidential Decree No 67/81:”Greek presidential decree on the protection of native flora and wild fauna and the determination of the coordination and control procedure of related research” (G.G. 23/A/30-01-1981).